«جریمه نقدی» و یا «جزای نقدی» یکی از انواع مجازاتهای تعزیری میباشد و عبارت است از محکومیت به پرداخت مبلغی به خزانه دولت به عنوان مجازات. (مشاور حقوقی)
در این راستا امروزه محکوم شدن در پروندههای کیفری بر حسب تفکر حبس زدایی، به پرداخت جزای نقدی و حتی انجام خدمات عمومی تبدیل گشته است
و در شرایطی که جرم غیر مهم تلقی شود و از طرفی امکان اصلاح مرتکب در صورت محکوم شدن مجرم به جزای نقدی و برگشت وی به جامعه میسر باشد، قاضی حکم به جزای نقدی میدهد.
دریافت راهنمایی و مشاوره ی حقوقی ازسایت موسسه حقوقی و کیفری فرشاد بالاپور
آیا جزای نقدی مورد حکم دادگاه قابل تقسیط می باشد ؟
چنانچه کسی به موجب حکم قطعی دادگاه به پرداخت جزای نقدی محکوم گردد و توان پرداخت یکجای آنرا نداشته باشد ، می تواند تقاضای تقسیط آنرا بنماید ،
در صورت تقاضای تقسیط از جانب محکوم علیه و احراز قدرت او به پرداخت اقساط ، دادگاه نخستین که رأی زیر نظر آن اجراء می شود می تواند با أخذ تضمین مناسب آنرا تقسیط نماید .
چنانچه شخصی در مرحله بدوی به پرداخت جزای نقدی محکوم شود ، می تواند قبل از قطعیت حکم ، از دادگاه صادر کننده تقاضای تقسیط کند ،
درخواست مذکور به منزله اسقاط حق تجدیدنظر خواهی نیست ، دعوای تقسیط جزای نقدی در هر مورد باید به صورت مستقل مطرح شود .
مطابق ماده ۲۲ قانون
نحوه اجرای محکومیت های مالی؛جزای نقدی از شمول قانون فوق خارج است. در باب جزای نقدی باید به قانون مجازات اسلامی و قانون آیین دادرسی کیفری مراجعه نمود. (مشاور حقوقی)
طبق ماده ۵۲۹ قانون آیین دادرسی کیفری
هرکس به موجب حکم قطعی دادگاه به پرداخت جزای نقدی محکوم گردد و آن را نپردازد، اموال وی بهوسیله مرجع اجرای حکم، شناسایی، توقیف و با رعایت مقررات راجع به مستثنیات دین از محل فروش آنها نسبت به اجرای حکم اقدام میشود.
در صورت فقدان مال یا عدم شناسایی آن، مرجع اجرای حکم میتواند با توقیف بخشی از حقوق طبق قانون اجرای احکام مدنی و یا تمام یا بخشی از سایر درآمدهای محکومٌعلیه برای وصول جزای نقدی اقدام مقتضی به عمل آورد.
در صورت تقاضای تقسیط از جانب محکومٌعلیه و احراز قدرت وی به پرداخت اقساط، دادگاه نخستین که رأی زیر نظر آن اجراء میشود میتواند با أخذ تضمین مناسب امر به تقسیط نماید.
هرگاه اجرای حکم به طرق مذکور ممکن نگردد با رعایت مقررات مربوط به مجازاتهای جایگزین حبس به ترتیب زیر عمل میشود:
- الف- در جزای نقدی تا پانزده میلیون ریال، هر سیهزار ریال به یکساعت انجام خدمات عمومی رایگان تبدیل میشود.
- ب- در جزای نقدی بالای پانزده میلیون ریال، همچنین درصورت عدم شرایط اجرای بند (الف) این ماده، هر سیصد هزار ریال به یک روز حبس تبدیل میشود.
چنانچه محکومٌعلیه قبل از صدور حکم محکومیت قطعی به جزای نقدی، به دلیل اتهام یا اتهامات مطرح در پرونده در بازداشت بوده باشد، دادگاه پس از تعیین مجازات،
ایام بازداشت قبلی را در ازای هر سیصد هزار ریال یکروز از مجازات تعیینشده کسر میکند. قضات اجرای احکام موظفند رعایت مراتب فوق را به هنگام اجرای حکم، مراقبت نمایند و در صورت عدم رعایت خود اقدام کنند. (مشاور حقوقی)
صدور حکم تقسیط جزای نقدی یا تبدیل آن به مجازات دیگر مانع استیفای مابه ازای بخش اجراء نشده آن از اموالی که بعداً از محکومٌعلیه به دست میآید، نیست.
هرگاه محکومٌعلیه ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ احضاریه قاضی اجرای احکام کیفری برای پرداخت جزای نقدی حاضر شود، قاضی اجرای احکام میتواند او را از پرداخت بیستدرصد (۲۰%) جزای نقدی معاف کند.
دفتر قاضی اجرای احکام کیفری مکلف است در برگه احضاریه محکومٌعلیه معافیت موضوع این تبصره را قید کند.
تقسیط جزای نقدی
در برخی موارد شخص متهم توان پرداخت جزای نقدی را ندارد و یا گاهاً میزان جزای نقدی بسیار بالاست در این شرایط برای جلوگیری از زندانی شدن مجرم بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری میتوان جزای نقدی وی را قسط بندی نمود.
بر اساس ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲، جریمه نقدی طبق یکی از درجات هشت گانهٔ مجازات تعزیری میباشد.
در مواد ۲۷-۲۹ قانون مجازات اسلامی، قانونگذار درباره مجازات نقدی و همچنین شرایط دریافت آن موادی را بیان نموده است که با مصوب شدن قانون آیین دادرسی کیفری در سال ۱۳۹۲ با اصلاحات سال ۱۳۹۴ مطابق مواد ۵۲۹ الی ۵۴۰ تفصیلاً بدین مباحث پرداخته است. (مشاور حقوقی)
آیا درخواست تقسیط جزای نقدی نیاز به دادخواست دارد؟
در این زمینه نظریه مشورتی صادر شده که مطابق آن درخواست تقسیط نیاز به دادخواست ندارد و کلمه دادخواست مندرج در ماده ۵۳۹ قانون آیین دادرسی کیفری را منصرف از دادخواست به معنای خاص و به معنای دادخواهی به طور کلی می دانند.
تبدیل و قسط بندی جزای نقدی چگونه است؟
طبق ماده ۲۲ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی، جزای نقدی مشمول این ماده نمیشود و برای درک احکام مربوط به جزای نقدی میبایست به قانون مجازات اسلامی و همچنین قانون آیین دادرسی کیفری مراجعه نمود.
دریافت راهنمایی و مشاوره ی حقوقی ازسایت موسسه حقوقی و کیفری فرشاد بالاپور