داوری و میانجیگری

میانجیگری که در قانون استفاده می‌شود یک شکل جایگزین حل اختلاف (ADR)است، یکی از راه‌های حل و فصل اختلافات بین دو یا چند طرف معامله با عوامل به هم پیوسته است. به طورمعمول شخص سوم، (میانجی) به طرفین برای رسیدن به یک توافق کمک می‌کند. منازعه کنندگان می‌توانند در دامنه‌های متنوعی از جمله: تجارت، دیپلماسی، مسائل کاری، جامعه و مسائل خانوادگی از میانجی استفاده کنند. به طور گسترده واژه «میانجیگری» به هر موردی که در آن یک شخص سوم کمک می‌کند تا دیگران به توافق برسند، اشاره دارد. میانجی گری به صورت خاص، اغلب دارای یک ساختار، زمانبندی و پویایی است که «مذاکرات عادی» از آن بی بهره‌اند. این فرایند خصوصی و محرمانه است و به صورت قانونی اجرا می‌شوند. مشارکت در آن اغلب به صورت داوطلبانه است. میانجی به عنوان یک سوم شخص بی‌طرف عمل کند و بیشتر تسهیل گر است تا هدایت کننده. میانجی از تکنیک‌های مختلفی برای بازکردن یا بهبود گفتگو بین منازعه کنندگان بهره می‌برد و هدفش کمک به طرفین برای رسیدن به توافق است؛ که بیشتر به مهارت و آموزش دیدگی میانجی وابسته است. میانجی‌گری یکی از مهم ترین شیوه‌های دوستانه حل اختلاف است که اختلافات را در خارج از دادگاه‌های دولتی به صورت خصوصی و محرمانه و هم‌چنین به طور سریعتر و ارزان‌تر نسبت به دادگاه‌های دولتی حل و فصل می‌ کند. جلسات رسیدگی و حل و فصل اختلاف در میانجی‌گری مطابق با اراده طرفین جریان می‌یابد و توانایی و شخصیت میانجی و به ویژه تمایل و خواست طرفین به حل و فصل اختلاف مهمترین عامل در موفقیت شیوه میانجیگری و انعقاد موافقت‌نامه حل و فصل می‌باشد. می‌توان با بهره‌گیری بیشتر از میانجیگری، بخش مهمی از اختلافات را خارج از دادگاه‌های دولتی حل و فصل کرد و از تراکم دعاوی در دادگاه‌ها کم کرد. میانجیگری از شیوه های پرکاربرد «آی. دی. آر» محسوب می شود و همانند داوری و سایر شیوه های «آی. دی. آر» ارجاع اختلاف به میانجیگری و شروع کار میانجی براساس توافق طرفین می باشد. هر چند که همانند داوری امروزه از میانجیگری اجباری یا الزامی نیز جهت حل اختلاف صحبت به میان آورده می شود که طرفین باید بیش از مراجعه به دادگاه در پاره ای از اختلافات ابتدا به میانجیگری رجوع نموده و در صورت عدم حصول نتیجه به دادگاه مراجعه نمایند. تفاوت روشن میانجیگری با داوری این است که برخلاف داوری که در آن رأی داور الزام آور است و همانند رأی دادگاه بدون رضایت یکی از طرفین (محکوم علیه ) نیز به موقع اجرا گذاشته می شود نظر میانجیگر برای طرفین اختلاف الزام آور نیست و طرفین می توانند نظر میانجیگر را رد نمایند و نظر پیشنهادی میانجیگر تنها با توافق و رضایت طرفین قابل اجرا می باشد. به همین دلیل میانجیگر را همانند قابله ای دانسته اند که پس از شنیدن و ارزیابی دیدگاهها و ادعاهای طرفین و تشکیل جلسات و مذاکره با طرفین نهایتا راه حلی را پیشنهاد می کند که برای هر دو طرف قابل پذیرش باشد. میانجیگری نیز مانند داوری لازم نیست که در چارچوب یک مؤسسه صورت گیرد اما اغلب میانجیگری ها در چارچوب مؤسسات خاصی که در زمینه میانجیگری فعالیت می کنند و مطابق با مقررات مؤسسه صورت می گیرد.