ادعای شرف و درخواست اعاده حیثیت
اگر فردی مورد تعقیب مراجع قضایی قرار گیرد وپس از تشکیل پرونده حتی به زندان هم رود اما در طی مراحل رسیدگی قضایی تبرئه شود، در چنین حالتی انگار که از ابتدا هیچ جرمی واقع نشده و پرونده‌ی قضایی وی لکه‌دار نشده است.(ادعای شرف و درخواست اعاده حیثیت) اما در نگاه عامه به اعتبارش خدشه وارد می‌شود و متحمل ضررهای مادی و معنوی زیادی می‌شود؛ ممکن است از محل کار و خدمتش اخراج شود یا حتی برای اثبات بی‌گناهی‌اش هزینه‌هایی زیادی برای حق‌الوکاله پرداخت کند. در اینجاست که شخص بی‌گناه به‌دنبال برگرداندن آبرو و منزلت خود اعاده حیثیت می‌کند.
اصطلاح ادعای شرف یا اعاده حیثیت یعنی عودت یا بازگرداندن آبرو و منزلت افراد به حالت سابق -که به سبب اقامه‌ی شکایت ناحق خدشه‌دار شده است- و جبران تمام ضررهای مادی و معنوی وارد شده به این افراد.
با اعاده حیثیت از راه قانونی و اثبات بی‌گناه بودن شخص متهم، موقعیت اجتماعی و اعتبار معنوی شخص دوباره زنده می‌شود و شخصی که با اقامه‌ی دعوای ناحق باعث هتاکی و از بین بردن حیثیت او شده پس از اثبات اینکه سوءنیت و قصد آسیب زدن به دیگری را داشته به مجازات افترا محکوم می‌شود.
اعاده حیثیت چه زمانی قابل پیگیری است ؟
اعاده حیثیت زمانی قابل پیگیری است که شخصی با طرح شکایت موجب تنزل آبرو و آسیب به حیثیت اجتماعی شخص دیگری شود.
به عبارت دیگر اگر فردی کسی را متهم به جرمی کند و ثابت شود که چنین جرمی رخ نداده، طرف مقابل به دلیل هتک حیثت و برای بازگرداندن آبروی از دست رفته خود می‌تواند از فرد افترا زننده که با شکایت غیر واقعی خود موجب آبرو‌ریزی شده است، شکایت و درخواست اعاده حیثت کند.
اعاده حیثیت یا ادعای شرف نیاز به شاکی خصوصی دارد؛ به عبارت دیگر شخص شاکی باید به دادسرا مراجعه کند و علیه افترا زننده طرح شکایت کند.
(وکیل حقوقی)
دریافت راهنمایی و مشاوره ی حقوقی ادعای شرف و درخواست اعاده حیثیت ازسایت موسسه حقوقی و کیفری فرشاد بالاپور
شرایط تحقق جرم افترا
برای تحقق جرم افترا باید شرایط زیر محقق شود:
-
- انتساب جرمی به شخص دیگر و اتهام ناروا
- مشخص بودن شخصی که به او اتهام وارد شده
- عدم موفقیت در اثبات اتهام
- ورود اتهام و آسیب به آبروی شخص دیگر از طریق:
– نوشتن اوراق خطی یا چاپی
– انتشار این اوراق
– سخنرانی و طرح ادعا در مجامع عمومی
– درج در روزنامه و جراید
چگونگی طرح شکایت افترا
فردی که مورد شکایت کذب قرار می‌گیرد، پس از اثبات بی‌گناهی خود با اقامه‌ی شکایت افترا به دادسرا، از مرجع مربوطه تقاضای تعقیب، تحقیق و مجازات مفتری را خواستار می‌شود.
مفتری به دادسرا احضار می‌شود و از خود دفاع می‌کند و اگر سوءنیت او اثبات شود، با صدور کیفر خواست پرونده برای سایر رسیدگی‌ها به دادگاه عمومی جزایی ارسال می‌شود.
(وکیل حقوقی)
شرایط اعاده حیثیت
- آسیب رسیدن به اعتبار معنوی یا ضرر مادی به فرد؛ فرد متضرر باید ضررهای وارده به خود را ثابت کند، و وارد کننده‌ی آسیب را مشخص نماید؛ در این هنگام در صورتی‌که حکم به اثبات ادعایش صادر شود می‌تواند برای مطالبه‌ی ضرر و زیانش اقدام نماید.
- قصور قاضی؛ در صورتی است که قاضی رسیدگی کننده عمدا کوتاهی کرده باشد که احراز این امر باید در مراجع قانونی اثبات شود.
- ورود ضرر و زیان به دیل تفسیر نادرست قاضی در موضوع، حکم یا در تطبیق حکم بر مورد خاص.
- جبران ضرر توسط دولت در صورت عدم تقصیر قاضی؛ در اصول فقه شیعه برای تمام ضرر و زیان‌ها جبران پیش‌بینی شده است.
اگر بدون تقصیر قاضی به متهم آسیب و ضرری برسد دولت جمهوری اسلامی ایران مکلف به این جبران خواهد بود و شخص متضرر می‌تواند با تقدیم دادخواست به طرفین دولت از دادگاه صالح، تقاضای رسیدگی کند.
- اعاده حیثیت از متهم؛ آنچه راجع به اعاده حیثیت از متهم صراحتا در قانون آمده این است که «هرگاه مقامات قضایی یا دیگر مامورین ذی‌صلاح برخلاف قانون، توقیف یا دستور بازداشت یا تعقیب جزایی یا قرار مجرمیت کسی را صادر نمایند به انفصال دایم از سمت قضایی و محرومیت از مشاغل دولتی به مدت پنج سال محکوم خواهند شد».
(وکیل حقوقی)
دریافت راهنمایی و مشاوره ی حقوقی ادعای شرف و درخواست اعاده حیثیت ازسایت موسسه حقوقی و کیفری فرشاد بالاپور
قسیم بندی اعاده حیثیت از نظر نحوه‌ی تقاضای آناعاده حیثیت اداری و انتظامی
این نوع اعاده حیثیت مربوط به تخلفات اداری و انظباطی و انتظامی کارمندان و مستخدمین اشخاص است که راجع به تخلف و تنبیه اداری است.
هر چند که محکومیت‌های اداری توسط مراجع قضایی صادر نمی‌شوند ولی عواقب ناخوشایندی را در پی دارند و گاها باعث تنزل درجه یا کسر حقوق می‌شوند، و لذا به منظور جرم زدایی و رفع آثار عواقب این نوع محکومیت‌ها باید در قوانین اعاده حیثیت پیش‌بینی شود.
اعاده حیثیت قانونی
یعنی پس از گذشتن مدت زمانی که مقنن مشخص کرده است حقوقی که از مجرم سلب شده بدون نیاز به حکم مرجع قانونی یا تقاضای ذی‌نفع مرتفع می‌گردد، البته در صورتی‌که محکوم‌علیه در آن مدت مرتکب جرم تازه‌ای نشده باشد.
اعاده حیثیت قضایی
در این نوع ازاعاده حیثیتبر خلاف اعاده‌ی حیثیت قانونی، محکوم باید پس از احراز شرایط لازم از مرجع قضایی صالح تقاضای اعاده حیثیت کند.
دادگاه هم با توجه به شرایط حکم مقتضی را صادر می‌کند.
اقسام اعاده حیثیت؛ اعاده حیثیت عام
گاهی ضرر و زیان وارده به شخص ناشی از رفتار و عمل دیگران است، به این صورت که آبرو و اعتبار وی در به دلیل سوءنیت، تجاوز یا اشتباه دیگری نظیر قصور قاضی، افترا، قذف و … خدشه‌دار می‌شود.
بدیهی است که این تنزل آبرو به‌دلیل اتهامات واهی باید جبران شود. اگر چه این نوع اعاده‌ی دادرسی در قانون ما پذیرفته شده است اما درباره‌ی چگونگی اعاده‌ی دادرسی ساکت است.
(وکیل حقوقی)
اعاده حیثیت خاص
گاهی آسیب وارد شده به اعتبار معنوی فرد به دلیل عمل خود اوست؛ یعنی فرد با تعدی و تعرض به قوانین یا حقوق سایر اشخاص باعث کسر آبرو و اعتبار خود می‌شود و به وجهه‌ی اجتماعی خود لطمه می‌زند.
در این صورت فرد پس از گذراندن دوره‌ی محکومیت خود که گاهی علاوه بر مجازات اصلی با مجازات تبعی مثل محرومیت از بعضی از حقوق اجتماعی همراه است، باید با ترمیم اعتبار و حیثیتش به اجتماع بازگردد.
مهم‌ترین رکن مشروعیت اعاده حیثیت خاص توبه است که به فرد تائب این امکان را می‌دهد که روش زندگی تازه‌ای را آغاز نماید.
(وکیل حقوقی)
دریافت راهنمایی و مشاوره ی حقوقی ادعای شرف و درخواست اعاده حیثیت ازسایت موسسه حقوقی و کیفری فرشاد بالاپور
اعاده حیثیت در قانون جدید مجازات اسلامی
در قانون جدید مجازات اسلامی، مجازات‌های بازدارنده حذف و سه بخش حدود، قصاص و دیات دچار تغییراتی شده است. با این حال در مورد اعاده حیثیت تغییری در قانون ایجاد نشده و این موضوع در بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مورد اشاره قرار گرفته است.
به طور کلی برای اعاده حیثیت، شخصی که آبرو و حیثیت او لکه‌دار شده است، می‌تواند در دادگاه به طرح شکایت افترا، مبادرت کند. در این‌صورت شخص افترازننده به موجب قانون و حکم دادگاه مجرم شناخته و مجازات می‌شود.
البته لازم به ذکر است که مساله افترا و هتک آبرو، یک بعد معنوی نیز دارد و طبیعتا فرد آسیب‌دیده باید این امکان را داشته باشد که برای جبران خسارت معنوی خود نیز درخواست بدهد.
مساله جبران خسارت معنوی ناشی از هتک حیثیت، در ماده ۱ قانون مسئولیت مدنی مورد اشاره قرار گرفته است اما با این وجود، اصولا دادگاه‌ها برای جبران خسارت معنوی ناشی از افترا حکم صادر نمی‌کنند .
و در نتیجه رویه قضایی مشابهی در این مورد وجود ندارد و دادگاه‌ها تنها به ماده ۶۹۷ و ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی استناد می‌کنند.
(وکیل حقوقی)